Czarna dziura. Pierwsze zdjęcie Sagittariusa A w centrum Drogi Mlecznej

Sagittarius A w centrum Drogi Mlecznej. Pierwszej zdjęcie czarnej dziury

O odkryciu poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) oraz uczestnicy projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT). Jak czytamy, powstanie pierwszego zdjęcia Sagittariusa A było możliwe dzięki analizie danych z obserwatoriów radiowych, współpracujących w ramach projektu o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT). Naukowcy od jakiegoś czasu przypuszczali, że w centrum naszej galaktyki, czyli Drogi Mlecznej, znajduje się supermasywna czarna dziura. Hipoteza ta powstała na bazie ruchów gwiazd znajdujących się w sąsiedztwie Sagittariusa A. Jego masa jest cztery miliony razy większa od Słońca.

Sagittarius A. To nie pierwsza czarna dziura, której zdjęcie mają naukowcy

Pierwsze zdjęcie czarnej dziury Sagittarius A (w skrócie Sgr A) naukowcy zaprezentowali w czwartek. To pierwszy naoczny dowód istnienia tego obiektu w centrum Drogi Mlecznej. - Jesteśmy oszołomieni tym, jak dobrze rozmiar pierścienia zgadza się z przewidywaniami ogólnej teorii względności Einsteina. Te bezprecedensowe obserwacje znacznie poprawiły zrozumienie tego, co dzieje się w samym centrum naszej galaktyki i dają nowy wgląd w interakcje olbrzymiej czarnej dziury z otoczeniem - powiedział Geoffrey Bower z Institute of Astronomy and Astrophysics, Academia Sinica w Tajpej (Tajwan), pracujący w zespole projektu EHT.

Nie jest to jednak pierwsza czarna dziura, której zdjęcie udało się zrobić naukowcom. W 2019 roku ogłoszono wyniki obserwacji cienia czarnej dziury z galaktyki Messier 87 (obiekt M87*). Jest ona około 1600 razy masywniejsza od Sagittariusa A. Naukowcy mówią jednak, że oba obiekty są do siebie bardzo podobne. Różnią się masą, ze względu na fakt, iż znajdują się w innych galaktykach, ale w pobliżu swoich brzegów wyglądają bardzo podobnie.

Pierwsze zdjęcie czarnej dziury w naszej galaktyce. Pomogli polscy naukowcy

W pracach, które pomogły stworzyć pierwsze zdjęcie czarnej dziury Sagittarius A, brało udział 300 naukowców z 80 instytutów z całego świata. Lista radioteleskopów, które wykorzystano do obserwacji, jest spora: Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), Atacama Pathfinder EXperiment (APEX), IRAM 30-meter Telescope, James Clerk Maxwell Telescope (JCMT), Large Millimeter Telescope Alfonso Serrano (LMT), Submillimeter Array (SMA), UArizona Submillimeter Telescope (SMT), South Pole Telescope (SPT). Od tamtej pory do sieci EHT dodano także: Greenland Telescope (GLT), NOrthern Extended Millimeter Array (NOEMA) oraz UArizona 12-meter Telescope na Kitt Peak.

W pracach wykorzystywany był superkomputer do łączenia danych EHT, utrzymywany w Max Planck Institute for Radio Astronomy w Niemczech. Korzystano również z grantów finansowych Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych oraz Max Planck Society w Niemczech. Pierwsze zdjęcie czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej powstało także dzięki polskim naukowcom. Monika Mościbrodzka z Radboud University w Nijmegen (Holandia) oraz dr Maciek Wielgus z Max Planck Institute for Radioastronomy w Bonn (Niemcy) pracowali w zespole EHT. Prof. Mościbrodzka wniosła znaczny wkład w teorię związaną z publikacjami, a dr Wielgus - w przetwarzanie danych.

Czarna dziura Sagittarius A w centrum Drogi Mlecznej. Czy są czarne dziury?

Czarna dziura to obszar, w którym siła grawitacja jest tak potężna, że nie pozwala uciec żadnej materii, a nawet światłu. Do jej wytworzenia potrzeba zgromadzenia bardzo dużej masy w małej objętości. Matematyczna granica tego obszaru zwana jest horyzontem zdarzeń. Istnieją dwa główne rodzaje czarnych dziur: o masach gwiazdowych oraz supermasywne czarne dziury o masach milionów, a nawet miliardów mas Słońca.